Hoe iets er op een bepaald moment uitziet, doet je soms onterecht denken dat er geen andere toestand mogelijk is.
“Omstandigheden bepalen in relatief sterke mate of iemand met autisme in de winterse spaarstand blijft staan”
Een loofboom in de winter lijkt uiterlijk weinig op dezelfde boom wanneer die in de zomer vol in het blad staat. Omstandigheden maken hier het grote verschil: zonlicht en zomerse warmte zetten de boom aan tot groei. De knoppen die aan het eind van de vorige zomer al aan de takken zaten, komen in de lente tot leven. De ontluikende bladeren gaan zonlicht vangen en voedsel maken waarmee de boom verder kan groeien. Voor dat je het weet kijk je naar een heel ander plaatje.
Ook bij mensen met autisme bepalen omstandigheden in relatief sterke mate of iemand in winterse spaarstand gaat staan of volledig tot bloei komt. Het stelt gerust om te beseffen dat wanneer je maar de juiste omstandigheden in de omgeving weet te creëren, zelfstandig functioneren haalbaar wordt. Toch kan het zelfs onder de meest gunstige omstandigheden nog een tijdje duren, voordat de gewenste groei op gang komt. Er is hersteltijd nodig om effecten van ongunstige omstandigheden weg te kunnen werken en om over te schakelen naar de nieuwe situatie: voor de bloei in de zomer komt daarom altijd eerst nog de kwetsbare ontluiking in de lente.
Belangrijke omstandigheden voor de groeisnelheid van mensen met autisme zijn:
Voorspelbaarheid: de controle op het verloop van veranderingen;
Vertrouwen: sociaal-emotionele voorspelbaarheid en veiligheid;
Persoonlijke regulering van sensorische prikkeling: op een bepaald moment precies genoeg geluid, beeld, geur, smaak en/of tastgevoel in de omgeving;
Voldoende tijd om de taken af te ronden, de gevoelens te stabiliseren, de gedachten te ordenen en de energiebalans te herstellen.
Marc Beek is publieksvoorlichter van beroep en heeft een late diagnose autisme gekregen. Daarnaast is Marc activiteiten boswachter en geeft op verrassende wijze uitleg over autisme tijdens een wandeling door de natuur, waarbij hij planten en dieren gebruikt in zijn verhaal.