De mening van iemand met autisme kan sterk afwijken van die van anderen. Hoe stel je zo iemand open voor een meer genuanceerd standpunt?
In zijn Tv-show op zondag vertelde Arjen Lubach over de ‘fabeltjesfuik’. Hij liet zien hoe iemand die op sociale media naar informatie zoekt al snel alleen berichten krijgt te lezen die lijken op de eerder bekeken berichten. Sterker nog. Berichten die je op Twitter of Facebook krijgt te zien, gaan verder in de gekozen richting en worden daarin steeds extremer. In het normale leven is dat niet zo’n heel groot probleem, omdat je tijdens de vele gesprekjes die je op een dag met anderen hebt, al snel in de gaten krijgt dat er meerdere kanten aan een verhaal zijn. Afwisselend sociaal contact maakt dat we in onze gedachten minder extreem worden. Maar juist de toevallige ontmoetingen hadden we tijdens de lockdown veel minder, terwijl we juist meer tijd op sociale media gingen doorbrengen. Mede hierdoor splitste een groep met een unieke, sterk afwijkende mening zich af van de rest: de #wappies.
“Dat voelt goed, bijna superieur.”
Sommige mensen met autisme kunnen in gedachten heel apart en sterk eenzijdig worden. Dat vasthouden aan eigen “zuivere” gedachten geeft rust, want in je hoofd klopt je verhaal. Soms heb je die ordening tegenover de chaos van het dagelijks leven even heel hard nodig. En deze gesloten houding stug volhouden, geeft op de langere duur ook voordelen: de overtuiging van je eigen gelijk wordt steeds sterker. Dat voelt goed, bijna superieur. Maar wat wanneer je mening extreem wordt en je intolerant wordt ten opzichte van anderen?
Einde aan de lockdown
Om soepeler om te leren gaan met de meningen van anderen, is het aan te raden om regelmatig in contact te komen met andere mensen. Juist mensen die je nog niet kent. Of mensen die je al wel kent, maar op een andere manier of in een andere situatie spreekt. Dit soort ontmoetingen zorgen voor een relativerend beeld, voor gemengde gedachten. In de regel zorgt namelijk het kennisnemen van een afwijkende mening, dat je de eigen mening in de richting van die andere mening bijstelt. Dit is een normaal sociaalpsychologisch effect. Mensen met #autisme kunnen hier extreem ongevoelig voor zijn, al zijn we dat bijna nooit helemaal. Onbewust doet het toch iets met je, je gaat relativeren. Misschien niet direct, mogelijk onopgemerkt, verschuift je mening toch meer richting het midden.
Voor mij is een bezoekje aan de supermarkt, waarbij ik een kort gesprekje over niets heb met de persoon die achter de kassa zit, al genoeg om me uit een vastlopende gedachtestroom te halen. Juist omdat dit een onbekend persoon is, heeft het contact een sterk effect op mij. Mijn huisgenoten lukt dit met zinnige argumenten helaas niet altijd, die kunnen me honderd keer zeggen hoe het anders zit, voordat ik mijn mening nog niet bijstel. Voor mij persoonlijk is het veilig open kunnen gaan van de samenleving daarom zeer gewenst, omdat ik anders met mijn gedachten ook in een lockdown blijf zitten.
Auteur: Marc Beek is publieksvoorlichter met een late diagnose autisme. Daarnaast is Marc activiteiten boswachter en geeft op verrassende wijze uitleg over autisme tijdens een wandeling door de natuur, waarbij hij verhalen over planten en dieren gebruikt in zijn uitleg.